Podlasie – kraina szeptuch. O świecie serialu „Kruk”
Szeptuchy, zwane tez szeptunkami, znachorki odmawiające swoje lecznicze modlitwy. Niektórzy twierdzą, że pomagają w przypadkach, w których zawodzi medycyna. Inni widzą w nich szarlatanki lub jeszcze gorzej – czarownice. Pierwsza pisemna wzmianka o szeptuchach pochodzi z 1859 roku, lecz przypuszczalnie działają one znacznie dłużej, od wielu wieków. Podobno otrzymały dar od Boga. Pomoc ludziom traktują jako misję i nie przyjmują za nią zapłaty. Zajmują się zarówno fizycznymi, jak i psychologicznymi dolegliwościami. Stanowią element folkloru Podlasia – krainy, gdzie rozgrywa się akcja serialu kryminalnego „Kruk”.
Oglądaj serial „Kruk” w CANAL+ online.
Kontrasty Wschodu
„Kiedyś mi się wydawało, ze cały świat jest jak Podlasie” – mówi w wywiadzie Jakub Korolczuk, scenarzysta serialu, urodzony w Białymstoku. „Potem wyjechałem do Gdańska na studia, następnie przeniosłem się do Warszawy i zauważyłem, ze świat gdzie indziej wygląda inaczej. Ta różnorodność, ten koloryt Podlasia jest ciekawy, jest świetnym tłem do opowieści i dzięki serialowi cała Polska może o tym usłyszeć”. Aby nie uchybić specyfice regionu, do pracy przy „Kruku” zatrudniono jako konsultantkę Małgorzatę Annę Charyton, antropolożkę i etnolożkę, znawczynię Podlasia i podlaskiej magii.
„Podlasie przeczy samo sobie” – pisze Ada Petriczko w reportażu o szeptuchach. Dziennikarka wskazuje, że z jednej strony od pewnego czasu szaleją tam ksenofobia i nietolerancja, lecz z drugiej miejsce to jest tyglem kultur, w którym „przeplatają się języki i dialekty, a sąsiadują ze sobą katolicy, prawosławni, baptyści, muzułmanie”. Częścią tego wielobarwnego krajobrazu są właśnie szeptuchy, najczęściej posiadające białoruskie korzenie i modlące się w języku starocerkiewnym.
Kruk. Jak tu ciemno
Ocieplanie wizerunku wiedźm
„Wiedźmy, którym udało się uniknąć stosów, zostały ośmieszone. Kobiecą mądrość, dotyczącą ziołolecznictwa czy akuszerstwa, zaszufladkowano jako „magię”. Patriarchalna kultura stworzyła obraz zasuszonej, odrażającej, złowieszczej wspólniczki diabła, tym samym programując nienawiść wobec starszych kobiet. Baba Jaga czy Disneyowska Diabolina to postacie, które mocno kontrastują z archetypem mędrca, dostępnym dla starszych mężczyzn” – pisze Petriczko o popkulturowym statusie znachorek.
Ekranowa szeptucha, grana przez Danutę Kierklo, weterankę polskiego teatru, nie jest ani żałosna, ani straszna. To poczciwa staruszka w chuście, uprzejma, lecz potrafiąca również zakląć. Jest mądra ludową mądrością, często krytycznie wyraża się o ludziach z miasta, ubogich duchowo i zacofanych w kwestii medycyny. Jako bohaterka pełni poboczną, ale niebagatelną rolę. Doradza, trochę filozofuje. Odwiedza ją komisarz Kruk, który zmaga się ze swoją ciemną stroną. Jest dla niego duchowym wsparciem, kimś pomiędzy kapłanem a lekarzem. W ponurym świecie „Kruka” jej postać reprezentuje nie tylko folklor, ale i dobro.
Przeczytaj o Macieju Pieprzycy – reżyserze serialu „Kruk”.
Premiera trzeciego sezonu „Kruk" już 9 grudnia w CANAL+ online.
Więcej o serialu „Kruk. Jak tu ciemno”.
Serial „Kruk. Szepty słychać po zmroku” za darmo! Z okazji premiery trzeciego sezonu serialu jego pierwsza odsłona została udostępniona za darmo na YouTube oraz w serwie CANAL+ online.