Sport bez hamulców. Żużel — zasady dla początkujących

PROPAGATOR Z ANTYPODÓW: JAK POWSTAŁ ŻUŻEL?

Zanim o zasadach, krótki zarys historyczny. Za głównego pioniera sportu żużlowego uznaje się Johnniego Hoskinsa. To on rozpowszechnił wyścigi na motocyklach. Najpierw w Australii, a następnie w Anglii, do której wyemigrował na stałe. 19 lutego 1928 roku Nowozelandczyk razem z przyjaciółmi zorganizował zawody żużlowe w High Beach na obrzeżach Londynu. Popisy żużlowców oglądało wówczas około 30 tys. kibiców i to właśnie wtedy speedway narodził się w Europie.

OGLĄDAJ SERIAL "TO JEST ŻUŻEL. JEDZIEMY DALEJ" W CANAL+online

ŻUŻEL — POLSKIE POCZĄTKI

W kraju nad Wisłą pierwszy typowo żużlowy stadion z torem o długości aż 800 metrów powstał na Górnym Śląsku – w Mysłowicach. Przypuszcza się, że pierwszym oficjalnym turniejem na tym obiekcie był mecz Polska — Niemcy w 1930 roku. Dwa lata później w Mysłowicach zapoczątkowano Indywidualne Mistrzostwa Polski z podziałem na klasy, w zależności od pojemności silnika (250cm3, 350cm3, 500 cm3 / od 1949 roku żużlowcy rywalizują w IMP na jednostkach o pojemności 500 cm3). Do dziś są to najbardziej prestiżowe indywidualne zawody żużlowe w Polsce. Przejdźmy jednak do zasad ligowej rywalizacji, którą – podobnie jak IMP – można śledzić na antenach Canal+.

"W JAKICH KASKACH NASI?" - ZASADY LIGOWEJ RYWALIZACJI

Ostatnio mój przyjaciel oznajmił mi, że pierwszy raz na żużel chce zabrać swoją dziewczynę. Przyklasnąłem mu, ale przyznałem też, że czeka go trudne zadanie. Będzie musiał krok po kroku, najlepiej w przystępny sposób, wytłumaczyć swojej sympatii podstawowe zasady dyscypliny (chyba że jego druga połówka przeczyta ten artykuł!). Z pewnością, jeszcze na początku drużynowej rywalizacji, dziewczyna zapyta go: którzy to nasi? Otóż gospodarze w spotkaniu ligowym zawsze występują w kaskach czerwonym i niebieskim. Goście – w żółtym i białym.

Łatwo wywnioskować, że w pojedynczym wyścigu rywalizuje ze sobą czterech żużlowców – po dwóch z każdej drużyny. Muszą oni pokonać cztery okrążenia. Na starcie, który jest niezwykle istotny, stoją nieruchomo. Ruszają, gdy taśma startowa pójdzie w górę.

ŻUŻEL: PUNKTACJA. PODWÓJNY TRIUMF POŻĄDANY

Mecz ligowy w Polsce składa się z piętnastu wyścigów. Przy czym drugi wyścig ma obsadę wyłącznie młodzieżową. Uczestniczą w nim zawodnicy, którzy nie ukończyli 21. roku życia. Z kolei w dwóch ostatnich odsłonach – tzw. biegach nominowanych – w akcji oglądamy zazwyczaj najlepszych żużlowców. Tych, którzy mogą pochwalić się największymi zdobyczami punktowymi.

À propos punktów. Zawodnik, który jako pierwszy minie linię mety, zdobywa 3 punkty, drugi – 2, trzeci – 1, a ostatni zostaje z niczym. I tak podwójne zwycięstwo jednej z drużyn to wynik 5:1. Biegi mogą zakończyć się też rezultatem 4:2 bądź podziałem punktów – 3:3. Suma punktów w całym spotkaniu wynosi 90. A oto przykładowe wyniki meczów: 45:45, 50:40, 42:48.

DLACZEGO ŻUŻEL TO CZARNY SPORT?

W Polsce żużel nazywany jest „czarnym sportem”. Skąd wzięło się to określenie? Żużel to dosłownie odpad przemysłowy. Mówiąc ściślej, są to czarne grudki spieczonego popiołu. Niegdyś to z nich układano tory, na których ścigali się zawodnicy. Stąd czarny sport. Dziś przeważają nawierzchnie granitowe, które wymieszane są z mączką ceglaną.

Niektórzy twierdzą jednak, że żużel określany jako czarny sport z powodu licznych wypadków żużlowców, niekiedy niestety śmiertelnych. Do dziś pamiętam trzask łamanych desek w bandzie okalającej tor. Uderzały w nie motocykle, ale także zawodnicy, co często kończyło się poważnymi kontuzjami. Na szczęście na początku XXI wieku były żużlowiec – Tony Briggs wymyślił pneumatyczne (dmuchane) bandy, które wielu zawodnikom uratowały zdrowie oraz życie. Tym samym żużel stał się bezpieczniejszym sportem, choć oczywiście wciąż jest ekstremalny.

Warto wspomnieć, że motocykle żużlowe nie mają hamulców.  Zawodnicy mogą wytracić prędkość jedynie poprzez skręcenie manetki gazu. To nie zawsze zdaje egzamin, gdy na wejściu w wiraż pędzisz z prędkością 120 km/h!

ŻUŻEL URUCHAMIA ZMYSŁY

Na koniec żużlowa prawda. By zakochać się w tym sporcie, zdecydowanie warto po raz pierwszy zobaczyć go na żywo. Doświadczyć kibicowskiej atmosfery, poczuć charakterystyczny zapach palonego oleju i usłyszeć donośny ryk żużlowych motocykli. Ten pierwszy raz jest bardzo ważny. Później można już śledzić ligowy speedway za pośrednictwem CANAL+ tutaj. Najbliższe ku temu okazje jeszcze w marcu. W ramach Turnieju Piotra Protasiewicza (sobota, 25.03, 15.00 CANAL+Sport 5 i CANAL+online) oraz XXXIV Kryterium Asów (niedziela, 26.03, 17.00, CANAL+Sport 5 i CANAL+online). Runda zasadnicza Ekstraligi wystartuje z kolei 8 kwietnia.

Polecam!

Mateusz Kędzierski (CANAL+)