Kino wojenne od czasów „Demonów wojny wg Goi” czeka na podobnej klasy dzieło, które wspominać będziemy latami. Jednak w przypadku pomników historii dochodzi do tego wszystkiego jeszcze walor pamięci narodowej. Tym właśnie kierował się reżyser filmu „Czerwone maki”: pierwszego polskiego dzieła fabularnego o słynnej i zwycięskiej bitwie o Monte Cassino, w której armia gen. Władysława Andersa wsparła wojska alianckie w bitwie przeciwko nazistowskim Niemcom. Gdzie oglądać film "Czerwone maki"? O tym opowiemy w naszej recenzji na CANAL+ blog.
Zdjęcia powstawały w Chorwacji (Zadar, Nekić, Marasović, Tulove Grede), Bułgarii (Sofia, Varvara) oraz w Polsce. A za kamerą znów zagościł specjalista od kina wojennego. W ostatnich latach Krzysztof Łukaszewicz nie odpuszcza żadnego tematu. „Orlęta: Grodno ’39”, „Karbala” i „Generał Nil” wyszły spod jego reżyserskiej ręki. Każdy z filmów wojennych nawiązuje do najważniejszych i najbardziej dramatycznych kart naszej historii.
To właśnie ten projekt skrzyknął w jednym miejscu wielkie instytucje polskiego kina, w tym grupę CANAL+ pod egidą dystrybutora Kino Świat. Film został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz współfinansowany przez Polski Instytut Sztuki Filmowej. Realizacja filmu przebiegła przy wsparciu Polskiej Fundacji Narodowej, Ministerstwa Obrony Narodowej oraz Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Sam tytuł już pozostawia odniesienie do historii polskiej muzyki: „Czerwone maki na Monte Cassino” to klasyka, której nie wypada nie znać. Samo to, że znalazły się w tytule filmu świadczy o tym, że chciał on zaznaczyć swoją obecność w polskiej kinematografii.
Nie sposób jednak nie dostrzec inspiracji światowymi najlepszymi filmami. Chodzi o kino wojenne, takie jak: „O jeden most za daleko” (1977), „Szeregowiec Ryan” Stevena Spielberga (1998) czy też „Dunkierka” Christophera Nolana (2017). Podobnie jak w dziełach światowych reżyserów – historyczne wydarzenia zostały tu pokazane przez pryzmat losów pojedynczych bohaterów.
Proces planowania natarcia, ogromny ciężar nieodwracalnych decyzji podejmowanych przez dowódców II Korpusu, postacie młodych protagonistów, a także spajający to reporter-korespondent wojenny oraz postać kaprala Wojtka-niedźwiedzia czynią z „Czerwonych maków” kino pozostawiające bowiem niezapomniane emocje.
fot. Olaf Trzyna
Historię bitwy oglądamy bowiem oczami Jędrka (Nicolas Przygoda) – młodego chłopaka, który przeszedł przez łagrowe piekło i opuścił Rosję wraz z Armią Andersa jako jedna z tysięcy sierot.
Czas niewoli zmienił go z chłopca z dobrej rodziny w kombinatora i drobnego złodziejaszka, który zrobi wszystko, aby przetrwać. Na tyle potrafi zapakować się w kłopoty, że omal nie traci życia z rąk krewkich Irańczyków. Zetknięcie się z żołnierzami II Korpusu oraz budząca się miłość do sanitariuszki Poli (Magdalena Żak, znana z nowej produkcji serialowej CANAL+ „Kiedy ślub?”) sprawią jednak, że Jędrek przejdzie głęboką przemianę.
Wkrótce na froncie ma bowiem dojść do decydującego ataku na broniony przez niemieckie oddziały klasztor położony na wzgórzach Monte Cassino. Parafrazując słowa jednego z bohaterów filmu: tej górze nie dał rady dotąd nikt, nikt jej nie zdobył i nie podołał. Amerykańscy żołnierze przeżyli swoje piekło podczas tzw. D-Day: lądowania w Normandii w roku 1944. Wówczas także przebijali się przez zabójczy front, próbując pokonać wojska niemieckie okupujące Francję.
Spektakularna bitwa na stokach Monte Cassino zadecydowała o życiu wielu żołnierzy i dalszym ataku armii aliantów we Włoszech (jednym z państw osi, na mocy porozumienia między Adolfem Hitlerem a Benito Mussollinim, dwóm najbardziej znanym propagatorom faszyzmu w Europie międzywojnia). Zmieni ona bowiem także na zawsze życie Jędrka, który nawet w rozmowie z własnym bratem wątpi w słuszność działań we Włoszech…
fot. Olaf Trzyna
Jędrek i Pola ewidentnie podążają tu wzorem „Miasta 44” i są młodymi bohaterami wysuwającymi się na pierwszy plan. Mimo tego, naprawdę czuć, że poza świetnymi scenami batalistycznymi oraz monumentalną muzyką ten film spoczywa też na barkach aktorów drugiego planu. Korespondent wojenny, sam gen. Władysław Anders (odpowiednio Leszek Lichota i Michał Żurawski, gwiazdy serialu „Kruk”), oficer wojsk pancernych i brat Jędrka Stanisław (Szymon Piotr Warszawski: „Belfer”, Żmijowisko”) to także postacie, na które bowiem warto zwrócić szczególną uwagę.
Żurawski zresztą napotka na swojej fabularnej drodze Marka Kitto, odgrywającego rolę brytyjskiego generała Olivera Leese'a. W filmie występują także: Bartłomiej Topa, Łukasz Garlicki, Andrzej Mastalerz, Mateusz Banasiuk, Krystian Wieczorek i Radosław Pazura.
Bitwa o Monte Cassino była jednym z kluczowych wydarzeń kampanii włoskiej. Otworzyła aliantom drogę na Rzym. Tymczasem jest jednak ona praktycznie nieznana poza Polską. Dzięki „Czerwonym makom” bohaterstwo polskich żołnierzy, którzy zdobyli Monte Cassino, zyskuje nareszcie właściwe upamiętnienie. – Monte Cassino zostało przez nas wygrane, zdobyte i tak samo będzie z tym filmem. Nie ma innej opcji – powiedział przed premierą Michał Żurawski.
– Brakowało mi ostatnio takiego filmu, w którym pokazalibyśmy bitwę naprawdę. Czołgi, wozy bojowe, karabiny maszynowe, setki statystów – wtóruje mu Mateusz Banasiuk.
– To będzie wystrzałowe kino. Nie będziecie źli – stwierdził z kolei Leszek Lichota.
I tym zapewnieniom daliśmy wiarę.
fot. Olaf Trzyna
Gdzie oglądać „Czerwone maki”? Film jest dostępny w kinach od 5 kwietnia 2024 roku. Kiedy jednak film trafi do serwisów streamingowych? O tym producenci oraz dystrybutorzy poinformują w późniejszym czasie.
Produkcja: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych
Dystrybucja: Kino Świat (spółka grupy kapitałowej CANAL+)
Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz („Karbala”, „Orlęta. Grodno ‘39”, „Lincz”, „Generał Nil”)
Zdjęcia: Arek Tomiak („Legiony”, „Karbala”)
Scenografia: Marek Warszewski („Wielka woda”, „Miasto ‘44”)
Kostiumy wojskowe: Maciej Pakuła („Marzec ‘68”, „Orlęta. Grodno ‘39”)
Kostiumy: Agnieszka Sobiecka („Orlęta. Grodno ‘39”)
Charakteryzacja: Karolina Kordas („Akademia Pana Kleksa”)
Kierownik produkcji: Andrzej Besztak („Karbala”)
Nicolas Przygoda („Filip”, „Atak paniki”)
Michał Żurawski („Miasto 44”, „Król”, „Karbala”)
Bartłomiej Topa („Karbala”, „Drogówka”, „Wataha”)
Leszek Lichota („Wielka woda”, „Orlęta. Grodno ‘39”, „Karbala”, „Znachor”)
Magdalena Żak („Najlepszy”, „Powidoki”)
Szymon Piotr Warszawski („Sukienka”, „Najlepszy”, „Bogowie”)
Łukasz Garlicki („Wielka woda”, „Piłsudski”)
Andrzej Mastalerz („Orlęta. Grodno’39”, „Kamienie na szaniec”)
Mateusz Banasiuk („Furioza”, „1920. Bitwa Warszawska”)
Radosław Pazura („Mały Jakub”, „Demony wojny wg Goi”, „Popiełuszko. Wolność jest w nas”)