Najlepsze filmy dokumentalne na każdy temat – poznaj TOP 15 z ostatnich lat 

Ale dokumentalne opowieści dają również niezwykłą możliwość zanurzenia się w różnorodne historie, które poruszają, uczą i zmieniają sposób postrzegania świata. Wśród najciekawszych produkcji znajdują się tytuły, które nie tylko ukazują nieznane dotąd wydarzenia, ale także rzucają światło na osobiste historie i złożone procesy społeczne, m.in.: dokumenty, które zdobyły uznanie zarówno wśród krytyków, jak i widzów - „Nie chcemy innej ziemi” o uchodźcach z Syrii czy „Łowcy skór” ukazujący szokujący proceder w Polsce. Z kolei „Naturalna dzikość serca” zabiera nas w podróż po dzikich rejonach, a „Wanda Rutkiewicz. Ostatnia wyprawa” oddaje hołd jednej z najwybitniejszych postaci polskiego himalaizmu. Wśród odrobinę starszych tytułów, takich jak „Walka: życie i zaginiona twórczość Stanisława Szukalskiego” czy „David Attenborough: Życie na naszej planecie”, znajdziemy historie, które wciąż pozostają aktualne i pełne emocji. Sprawdź najlepsze filmy dokumentalne ostatnich lat! 

“Nie chcemy innej ziemi” (2024) - zestawienie otwiera jeden z najlepszych filmów dokumentalnych z ub.r., palestyńsko-norweska produkcja opowiadająca o wieloletniej batalii mieszkańców Masafer Yatta o zachowanie swojej ziemi  

Za produkcją stoją: Basel Adra i Rachel Szor. Przez 5 lat palestyńsko-izraelski filmowy kolektyw z pomocą aktywistów, prawników, dziennikarzy śledzi długą, burzliwą historię walki mieszkańców Masafer Yatta o możliwość zachowania ich wioski. Ich przeciwnikiem są wojska i osadnicy z Izraela. Nagrano wiele szokujących scen z próbami wyrzucenia mieszkańców wioski i krwawych aktów przemocy. Film na przykładzie konkretnych ludzi, członków ekipy filmowej ukazuje przepaść w kontekście przysługujących im praw obywatelskich. Brak tu sugestii gotowych rozwiązań, obraz jest wyrazem twórczego manifestu. Przybiera raczej charakter megafonu mającego wciąż i wciąż nagłaśniać tę niesprawiedliwość.  

Jeden z najlepszych filmów dokumentalnych ostatnich lat nagrodzono m.in.: Oscarem dla najlepszego pełnometrażowego filmu dokumentalnego, nominacją do nagrody BAFTA i nagrodą Independent Spirit w tej kategorii, Nagrodą Publiczności w sekcji “Panorama” dla najlepszego dokumentu i dwiema Nagrodami Specjalnymi na Berlinale, a także licznymi nagrodami na Millennium Docs Against Gravity Film Festival, a to mówi samo za siebie. 

“Naturalna dzikość serca” (2024) - niezwykle intymna, opatrzona pięknymi zdjęciami poruszająca historia pewnej norweskiej rodziny  

Za norweską produkcją stoi scenarzystka i reżyserka Silje Evensmo Jacobsen. Jeden z najlepszych filmów dokumentalnych ma na swoim koncie m.in.: Nagrodę Onet.pl Big Screen Doc (Millennium Docs Against Gravity), Główną Nagrodę Jury dla najlepszego zagranicznego filmu dokumentalnego na Festiwalu Sundance oraz Amandę dla najlepszego filmu dokumentalnego. 

Produkcja opowiada wzruszającą historię rodziny, która przez lata żyła w sposób samowystarczalny na malowniczej farmie w Norwegii, w pełnej harmonii z przyrodą. Ich życie, zbudowane na wartościach bliskości, wolności i odpowiedzialności, zostaje nagle zakłócone przez dramatyczne wydarzenie, które zmusza ich do przewartościowania codzienności. To ten bolesny, bodaj najtrudniejszy moment w ich wspólnej historii udało się uchwycić reżyserce zainspirowanej blogiem jednej z głównych bohaterek, matki rodziny, Marii. Dzięki wplecionym w narrację prywatnym zdjęciom i nagraniom video, widz może zanurzyć się w emocjonalnym krajobrazie tej przemiany.  

Jeden z najlepszych filmów dokumentalnych stawia pytania o sens życia poza systemem, o siłę rodziny i o zdolność do przetrwania w obliczu najtrudniejszych prób. Bez wątpienia zachwyci Cię ukazane w nim piękno norweskiej przyrody. 

“Łowcy skór” (2024) - jeden z najlepszych miniseriali dokumentalnych mrozi krew w żyłach 

Dostępna na platformie Max czteroodcinkowa produkcja ukazuje jedną z najbardziej wstrząsających historii współczesnej Polski. Serial opowiada o współpracy pracowników łódzkiego pogotowia ratunkowego z właścicielami zakładów pogrzebowych, którzy zabijali pacjentów, by zarobić na ich śmierci. Wykorzystywano do tego lek zwiotczający mięśnie, który powodował powolną śmierć, podczas gdy ofiary były świadome swojego losu. 

Produkcja powstała na podstawie reportażu Tomasza Patory z 2002 r., który ujawnił zbrodniczy proceder. Twórcy serialu, w tym reżyserka Aleksandra Potoczek, przedstawiają nie tylko szczegóły zbrodni, ale także analizują systemowe niedociągnięcia, które umożliwiły jej rozprzestrzenienie. W serialu występują dziennikarze śledczy, rodziny ofiar, prokuratorzy oraz osoby, które brały udział w procesie, dzieląc się swoimi doświadczeniami. 

“Gdy powieje Harmattan” (2024) - intymna opowieść o rodzinie, pamięci i sile, jaką daje konfrontacja z przeszłością  

Już przeczytane? Pora na film!

Oglądasz polskich artystów czy zagraniczne gwiazdy? A może wolisz kino spoza głównego nurtu, festiwalowe odkrycia lub inne produkcje na konkretny temat? Mamy to wszystko w ofercie CANAL+!

Sprawdzam ofertę CANAL+ Seriale i Filmy

W tętniącej życiem Akrze, stolicy Ghany, młoda kobieta imieniem Barbara sprawia wrażenie silnej i niezależnej. Jednak wraz z nadejściem harmattanu – suchego, pustynnego wiatru znad Sahary – w jej wnętrzu budzą się dawno uśpione wspomnienia. Powrót tych obrazów przenosi ją do bolesnych chwil dzieciństwa, gdy jako ośmioletnia dziewczynka została sprzedana przez rodziców do pracy przymusowej, jak wiele innych dzieci w regionie. Mimo noszonego w sobie gniewu i żalu, Barbara nie odcina się od rodziny – wręcz przeciwnie, nadal ich wspiera. Pewnego dnia decyduje się odwiedzić swoich rodziców, by udzielić im pomocy. Zanim jednak to nastąpi, pragnie w końcu wypowiedzieć pytania, które przez lata kłębiły się w jej myślach – pytania o zdradę, utraconą niewinność i wybory, które na zawsze zmieniły jej życie. 

Film w reżyserii Edyty Wróblewskiej, twórczyni znanej z “Kiedyś będziemy szczęśliwi”, to poruszający portret kobiety mierzącej się z traumą i próbującej odnaleźć własną drogę do przebaczenia. Poruszający do głębi, jeden z najlepszych filmów dokumentalnych ostatnich lat. 

Produkcję uhonorowano m.in.: nominacją do Orła dla najlepszego filmu dokumentalnego, Białą Kobrą - Grand Prix Festiwalu Mediów, nominacją do nagrody w Konkursie Polskim podczas Millennium Docs Against Gravity Film Festival oraz do nagrody w Konkursie Pełnometrażowych Filmów Dokumentalnych podczas EnergaCamerimage.  

Najlepsze filmy dokumentalne o ludziach? Oto “Walka: życie i zaginiona twórczość Stanisława Szukalskiego” (2018) - niesamowita historia nieznanego, genialnego polskiego artysty  

Biografia w reżyserii Ireneusza Dobrowolskiego, jeden z najlepszych filmów dokumentalnych ostatnich lat to hipnotyzująca opowieść o artyście, którego geniusz został niemal całkowicie pochłonięty przez cień historii – aż do momentu, gdy przypadek i pasja doprowadziły do jego symbolicznego odrodzenia. Film w reżyserii Ireneusza Dobrowolskiego, dostępny na platformie Netflix, to coś więcej niż klasyczna biografia – to emocjonalna, czasem wręcz surrealistyczna podróż w głąb umysłu ekscentrycznego wizjonera, który z Polski trafił do Ameryki i niemal zniknął z artystycznej świadomości świata.

Przełom nastąpił w 1968 r., kiedy to Glenn Bray, miłośnik sztuki alternatywnej odkrył jedną z publikacji Szukalskiego – a to, co zobaczył, wstrząsnęło jego wyobraźnią. Z pomocą przyjaciół z undergroundowej sceny Los Angeles, w tym George’a DiCaprio (ojca Leonardo DiCaprio, jednego z producentów filmu), rozpoczął poszukiwania artysty. Odkrycie, że Szukalski mieszkał tuż za rogiem, okazało się jednym z najbardziej nieprawdopodobnych zwrotów akcji w historii sztuki współczesnej. Dokument Dobrowolskiego przypomina, jak łatwo kultura może zgubić własnych bohaterów – i jak ważna jest pamięć, która potrafi ich przywrócić światu z pełną mocą. 

“David Attenborough: Życie na naszej planecie” (2020) - kolejne uznane dzieło reżysera najlepszych filmów dokumentalnych o przyrodzie 

Brytyjski film przyrodniczy, której jednym z producentów jest WWF, to kolejna produkcja, do której głos podkłada światowej sławy ekspert w dziedzinie przyrody. W dokumencie dzieli się również wspomnieniami ze swojego życia, przedstawiając historię rozwoju życia na Ziemi. Z żalem opowiada o stopniowym zaniku dzikiej przyrody i snuje refleksje na temat przyszłości planety, analizując przy tym stojące przed kolejnymi pokoleniami wyzwania.  

Produkcja zdobyła nagrodę Emmy za dźwięk, zdjęcia i kompozycję muzyczną, a także nagrodę Critics’ Choice Documentary za narrację.  Jeden z najlepszych filmów dokumentalnych ostatnich lat nominowano również do nagrody BAFTA w kategorii “najlepszy film dokumentalny” oraz do nagrody Emmy za montaż i montaż dźwięku.  

Mogą Cię zainteresować inne produkcje z narracją Davida Attenborougha: 

“David Attenborough i cuda natury” 

“David Attenborough: Dzień zagłady dinozaurów” 

“Attenborough i jurajski potwór morski” 

“Wanda Rutkiewicz. Ostatnia wyprawa” (2024) - prawdziwa historia pionierki polskiego himalaizmu 

Biograficzny dokument w reżyserii Elizy Kubarskiej stanowi głęboko poruszającą opowieść, która przenosi nas poza granice ludzkiej wytrzymałości, duchowości i samotności w najwyższych górach świata. Reżyserka, również alpinistka podejmuje próbę zrekonstruowania nie tylko tragicznych okoliczności zaginięcia jednej z największych postaci w historii światowego himalaizmu, ale także zrozumienia jej duszy. Wanda Rutkiewicz była pionierką – pierwszą Polką na Mount Evereście, pierwszą kobietą na K2. Kobietą, która weszła do świata zarezerwowanego niemal wyłącznie dla mężczyzn, i której samotność oraz determinacja fascynują do dziś. 

Podążamy jej śladami, zwiedzając Nepal, Indie i okolice Kanczendzongi – góry, która prawdopodobnie stała się jej ostatnim domem. Narrację filmu współtworzy sama Rutkiewicz, dzięki odnalezionym audio-pamiętnikom – intymnym, nieznanym wcześniej nagraniom, które stają się głosem z przeszłości prowadzącym przez jej wewnętrzne światy.  

Jeden z najlepszych filmów dokumentalnych to nie tylko historia zaginięcia. To opowieść o kobiecie, która od zawsze szukała czegoś więcej niż sławy czy adrenaliny. Może właśnie dlatego niektórzy wierzą, że nie zginęła – tylko została w górach, gdzie wreszcie odnalazła spokój. Jeden z najlepszych dokumentów ostatnich lat uhonorowano m.in.: Orłem dla najlepszego filmu dokumentalnego, Nagrodą Publiczności, Nagrodą Specjalną - Grand Prix i Nagrodą Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych na Millennium Docs Against Gravity Film Festival. 

Mogą Cię zainteresować najlepsze filmy o wspinaczce 

Poznaj TOP filmów o górach 

“Hollywoodgate” (2023) - Afganistan widziany oczyma reportera po wycofaniu się stamtąd amerykańskiej armii  

Amerykańsko-niemiecka produkcja ukazuje kulisy przejęcia opuszczonej bazy CIA, tzw. Hollywood Gate przez talibów. W ich ręce dostają się te elementy uzbrojenia, których agencji nie udało się zniszczyć, w tym samoloty i helikoptery. Film egipskiego reżysera, Ibrahima Nash’ata talibowie traktują jako narzędzie propagandy mające przysłużyć się im do przemiany kraju w militarny reżim. Twórca nagrywa również to, choćby w wersji audio, na nagrywanie czego nie ma ich zgody.  

Jeden z najlepszych filmów dokumentalnych zdobył liczne wyróżnienia podczas Millennium Docs Against Gravity Film Festival. 

“Sugarcane: rozliczenie z przeszłością” (2024) - kolonialne ludobójstwo, do którego dochodzi tam, gdzie najmniej się go spodziewamy  

Kanadyjsko-amerykański film to pełnometrażowy debiut dokumentalny Juliana Brave NoiseCata i Emily Kassi. Akcja dokumentu przypada na czas prowadzonego przez rdzenną ludność śledztwa badającego nadużycia i zabójstwa w indiańskiej szkole rezydencjalnej prowadzonej przez kościół katolicki, co wstrząsnęło nie tylko Kanadyjczykami. Przemoc, jakiej się tam dopuszczano, obnażyła system służący zniszczeniu obyczajów rdzennej ludności tych ziem. Stało się pretekstem do tego, by ocaleni, w tym reżyser filmu, mogli rozliczyć się dziś ze swą traumatyczną przeszłością. Wstrząsający zapis przebiegu tamtych wydarzeń jest jednocześnie wzruszającym hołdem złożonym niezłomnym rdzennym mieszkańcom rezerwatu. 

Jeden z najlepszych dokumentów ostatnich lat ma na swoim koncie m.in.: nominację do Oscara, Satelity, Nagrody Specjalnej Film Independent - "Prawdziwsze od fikcji”, Nagrodę dla najlepszego reżysera na Festiwalu Sundance oraz liczne wyróżnienia podczas Millennium Docs Against Gravity Film Festival oraz Critics’ Choice Documentary.  

“Poza widokiem, na skraju lasu” (2024) - jeden z najlepszych filmów dokumentalnych znad Wisły o ludziach, którzy poświęcili życie dla dobra zwierząt   

Rok w rok na fermach futrzarskich giną ponad 3 miliony lisów i norek. Polski film dokumentalny w reżyserii Nadiny Dobrowolskiej opowiada o pracy aktywistów sprzeciwiających się hodowli zwierząt na futra. Możesz podejrzeć, jak wygląda ich praca – od edukowania społeczeństwa po akcje ratowania zwierząt na pierwszej linii frontu, na fermach. Co gorsza, przychodzi im mierzyć się również z bezwzględnymi lobbystami i męczącą biurokracją.  Co wrażliwszych widzów zapewniam, że materiałów ukazujących okrucieństwo wobec zwierząt będzie niewiele.  

“Król Zanzibaru” (2024) - emocjonująca produkcja Maxa o polskim biznesmenie, który oszukał pół kraju  

Dokumentalny miniserial opowiada historię Wojciecha Żabińskiego, znanego jako „Wojtek z Zanzibaru”. Mężczyzna wykorzystał pandemię do stworzenia sieci hoteli Pili Pili na Zanzibarze, ściągając na wyspę turystów z Polski, głównie za sprawą celebrytów. Choć początkowo odnosił sukcesy, jego działalność skrywała liczne problemy finansowe, oszustwa i liczne ofiary. Dokument ukazuje zarówno ekscytujący początek jego kariery, jak i późniejszy upadek jego hotelowego imperium.  

"Król tygrysów” (2020-2021) - wciąga niczym najlepsza brazylijska telenowela  

Głośny amerykański serial true crime liczy sobie dwa sezony. Twórcy przedstawiają mroczne oblicze hodowli dzikich kotów w Stanach. Jego głównym bohaterem jest Joe Exotic, ekscentryczny szef prywatnego zoo w Oklahomie, lubujący się w celebryckim życiu gej, nie stroniący od broni, a zarazem piosenkarz country. Partnerują mu inni pseudohodowcy, wojujący z lobbystką od ustawy o zakazie hodowli wielkich kotów, a także ze sobą nawzajem... W kategorii rozrywkowej produkcja nie ma sobie równych.

Jeden z najpopularniejszych seriali dokumentalnych na Netflixie uhonorowano m.in.: nominacjami do nagrody Emmy – za kompozycję muzyczną, reżyserię, dźwięk, montaż dźwięku, montaż, a także w kategorii “najlepszy serial dokumentalny”, nominacjami do Kryształowej Statuetki w kategorii “ulubiony program telewizyjny" oraz “ulubiony serial wart oglądania maratonem”, a także nominacją do Złotego Popcornu dla najlepszego serialu kryminalnego. 

“Przeklęty: Życie i śmierci Roberta Dursta” (2015-2024) - wstrząsająca biografia spadkobiercy zamożnej rodziny amerykańskich deweloperów oskarżonego o zamordowanie dwóch osób 

To produkcja, którą trzeba obejrzeć do końca. Dosłownie i w przenośni. Miniserial dokumentalny liczy sobie 2 sezony. Opowiada o prowadzącym dziwny żywot amerykańskim milionerze, odludku, posądzonym o zamordowanie swojej przyjaciółki i sąsiada. 

W 2010 r. powstał inspirowaną jego historią film fabularny “Wszystko, co dobre”, w którym wystąpili Ryan Gosling i Kirsten Dunst. Jego reżyser, Andrew Jarecki przez lata prowadził własne śledztwo dziennikarskie. Jego efektem jest stworzony przez niego dokument, który fascynuje, zaskakuje, wreszcie – mrozi krew w żyłach.  

Produkcję nagrodzono m.in. nagrodą Emmy – dla najlepszego serialu dokumentalnego oraz za montaż, nominacją do tejże, m.in. za scenariusz, reżyserię i zdjęcia, a także nominacją do nagrody Critics’ Choice Documentary, m.in. w kategorii “najlepszy dokument typu “true crime”.” 

“Dziecko czy oszustka: Przypadek Natalii Grace” (2023-2025) - jeden z najlepszych miniseriali dokumentalny ukazujący różne perspektywy wstrząsającej historii pewnej adopcji w Stanach   

Amerykański true crime bazuje na prawdziwej historii. Opowiada niewyobrażalną historię ukraińskiej dziewczynki cierpiącej na karłowatość adoptowanej przez pewną amerykańską rodzinę. Dziewczynka ma wiele szczęścia, bowiem jej przybrana matka wbrew zapewnieniom lekarzy z sukcesem wychowała już autystycznego chłopca, który okazał się młodym geniuszem. Ale czy ta historia na pewno będzie to gwarancją radosnego dzieciństwa?   

Serial dokumentalny ukazuje kulisy tej sprawy, w tym perspektywę zarówno dziewczynki, jak i jej przybranych rodziców. Ogląda się go niczym porywający thriller. Na podstawie serialu powstał niedawno fabularny serial Disneya współprodukowany przez gwiazdę “Chirurgów”, Ellen Pompeo, która zagrała w nim jedną z głównych ról. 

Mogą Cię zainteresować również: 

“Zawód streamer”  

“Sexwork.pl” 

Zobacz także