“Szczęki” – filmy o rekinach, których atmosferze grozy trudno dorównać od 50-u lat (!)  

Pierwsza część filmów z serii “Szczęki” to majstersztyk suspensu, w którym ograniczenie pokazania samej bestii działa wyłącznie na korzyść narracji. Z kolejnymi odsłonami seria zaczęła stopniowo dryfować w stronę kina rozrywkowego – mniej subtelnego, ale wciąż dostarczającego mocnych wrażeń. „Szczęki 2” udowodniły, że kontynuacje mogą być emocjonujące, choć nie dorównują oryginałowi. Trzecia część wprowadziła efekt 3D, a czwarta – “Szczęki: Zemsta” – przeszła do historii jako przykład najbardziej kuriozalnej fabuły w serii. 

Mimo zmiennych ocen kolejnych części, na stałe wpisały się do kanonu kina grozy i przygody. To opowieści nie tylko o walce człowieka z naturą, ale też o lękach, które drzemią w każdym z nas. Dziś, niemal pół wieku po premierze pierwszego filmu, seria wciąż budzi emocje – i choć rekin może wydawać się efektem epoki przed obrazów generowanych komputerowo, jego cień w wodzie nadal przyprawia o dreszcze. 

“Szczęki” (1975) - filmy z serii otwiera epickie, mrożące krew w żyłach dzieło Stevena Spielberga 

Oto jeden z pierwszych blockbusterów w historii kina, uznawany za prekursona gatunku. Dreszczowiec, który nie tylko przestraszył miliony widzów na całym świecie, ale i na zawsze zmienił oblicze kina rozrywkowego. Reżyserem filmu był młody, mało znany wówczas Steven Spielberg, który mimo licznych trudności na planie stworzył jedno z najważniejszych dzieł w historii Hollywood. 

Fabuła, która trzyma w napięciu do dziś 

Akcja filmu toczy się w nadmorskim miasteczku Amity, gdzie spokojne wakacje zostają przerwane serią brutalnych ataków rekina ludojada. Szef miejscowej policji, Martin Brody (w tej roli Roy Scheider), wraz z oceanografem Mattem Hooperem (Richard Dreyfuss) i doświadczonym łowcą rekinów Quintem (Robert Shaw), wyrusza na pełne morze, by zmierzyć się z morderczym drapieżnikiem. Prosta historia zamieniona została w emocjonującą opowieść o strachu, walce i przetrwaniu. 

Za reżyserię odpowiadał 27-letni wówczas reżyser, który szybko został okrzyknięty cudownym dzieckiem Hollywood. Scenariusz powstał na podstawie bestsellerowej powieści Petera Benchleya, a za legendarną już muzykę odpowiadał John Williams – jego mroczny, narastający motyw na dwa dźwięki stał się symbolem nieuchronnego zagrożenia i jednym z najbardziej rozpoznawalnych tematów filmowych wszech czasów. 

Czy wiesz, że...? 

... reżyser obawiał się, że ten film zniszczy jego karierę? Nie chodziło jednak o sam koncept, bo ten w założeniu był genialny, lecz o rozmaite problemy na planie - począwszy od trzykrotnego wydłużenia zdjęć, przekroczenia budżetu aż po generalny chaos produkcyjny. Do tego mechaniczny rekin ochrzczony na planie imieniem “Bruce” (żeby było zabawniej – na cześć prawnika Spielberga) miał grać częściej, ale ... się psuł, zwłaszcza w kontakcie z wodą. A warto wiedzieć, że w przeciwieństwie do wielu produkcji w tamtych latach, by zmaksymalizować realizm, sceny na morzu kręcono na otwartym oceanie, nie w zbiorniku z wodą. Żeby było ciekawiej, wymuszone ograniczenie obecności rekina na planie okazał się paradoksalnie mistrzowskim zabiegiem, który zwiększył napięcie i stworzył efekt „widma zagrożenia”. 

Pierwszy z filmów “Szczęki” zdobył trzy Oscary: za muzykę (John Williams), montaż oraz dźwięk, a sam Williams otrzymał także nagrodę BAFTA i Złoty Glob. “Szczęki" były również nominowane do Oscara za najlepszy film. W 2001 roku film został wpisany do amerykańskiego Narodowego Rejestru Filmowego jako dzieło o szczególnym znaczeniu kulturowym i historycznym. To pierwsza produkcja, która zarobiła ponad 100 milionów dolarów w Stanach i zapoczątkowała nową erę w strategii dystrybucji i promocji filmów. Dziś, mimo upływu pół wieku, nadal potrafi zmrozić krew w żyłach i pozostaje jednym z najwybitniejszych przykładów filmowego suspensu. 

Oglądaj w PREMIERACH CANAL+: “Szczęki” 

Mogą Ci się spodobać najlepsze filmy o rekinach  

Mogą Ci się spodobać najlepsze filmy o przetrwaniu   

“Szczęki 2” (1978) - choć zmienił się reżyser, o widowiskowej produkcji i tak było bardzo głośno

Już przeczytane? Pora na film!

Oglądasz polskich artystów czy zagraniczne gwiazdy? A może wolisz kino spoza głównego nurtu, festiwalowe odkrycia lub inne produkcje na konkretny temat? Mamy to wszystko w ofercie CANAL+!

Sprawdzam ofertę CANAL+ Seriale i Filmy

To jedna z pierwszych kontynuacji w historii kina grozy, w której pojawił się motyw "drugiego rekina" — niepowiązanego z pierwszym, ale równie śmiercionośnego. Za reżyserię pierwszego sequela odpowiada Jeannot Szwarc (“Designated Survivor”, “Chirurdzy”, “Kości”, “Orły z Bostinu”, “Fringe: Na granicy światów”, “Ally McBeal”, “Boston Public”, “Tajemnice Smalville”, ”Kojak"). To jedna z takich sytuacji, w których reżyser ma naprawdę przerąbane, nie sposób bowiem przy tak rozbuchanych oczekiwaniach zrobić drugi blockbuster. Udało mu się bez wątpienia nakręcić mocne kino. Autorami scenariusza są Howard Sackler i Carl Gottlieb (“Clueless”, “Żądło II”, “MASH”). 

O czym jest film? 

W drugiej części filmu “Szczęki” wracamy na wyspę Amity. Jej mieszkańcy starają się zostawić za sobą traumę sprzed czterech lat i liczą na udany sezon turystyczny. Spokój burzą jednak tajemnicze zgony oraz makabryczne znalezisko – martwa orka na brzegu. Szeryf Martin Brody (Roy Scheider), mający doświadczenie z rekinami, podejrzewa, że w wodach przybrzeżnych znowu pojawił się niebezpieczny drapieżnik. Mimo rosnących dowodów, lokalne władze lekceważą jego ostrzeżenia, by nie wzbudzać paniki i nie narażać gospodarki miasteczka. Gdy Brody zostaje odsunięty od obowiązków, a jego synowie – Mike i Sean – wypływają w morze wraz z grupą przyjaciół, sytuacja staje się dramatyczna. Brody, zdeterminowany by ich ochronić, sam wyrusza na wodę, by raz jeszcze zmierzyć się z rekinem i zapobiec tragedii. 

Druga część serii mocniej skupia się na nastolatkach, co nadaje jej charakter bardziej slasherowy. Odtwórca głównej roli, Roy Scheider nie chciał wystąpić w sequelu. Zgodził się dopiero po tym, jak Universal zagroził mu pozwem za niedotrzymanie kontraktu związanego z wcześniejszymi filmami. Na planie często kłócił się z reżyserem. Zyski z premiery na całym świecie blisko 10-krotnie przebiły i tak słuszny budżet 20 milionów dolarów.   

Oglądaj w PREMIERACH CANAL+: “Szczęki 2” 

Mogą Cię zainteresować najlepsze filmy o lwach   

Poznaj najlepsze filmy o wilkach  

“Szczęki 3” (1983) - trzeciej części kultowej serii filmów o rekinach nie udało się powtórzyć sukcesu 1-ki i 2-ki 

O ile druga część filmu wyreżyserowana już nie przez Spielberga jest całkiem niezła, o tyle w przypadku 3-ki koncept był dobry. Nie dowiozła realizacja. Za kamerą stanął tym razem Joe Alves, żeby było ciekawiej – nominowany do Oscara, laureat nagrody BAFTA za scenografię do "Bliskich spotkań trzeciego stopnia”. Żeby było jeszcze ciekawiej, był scenarzystą pierwszych i drugich “Szczęk” oraz współproducentem w przypadku 2-ki. Scenariusz jest dziełem Petera Benchleya i Richarda Mathesona (“Człowiek, który się nieprawdopodobnie zmniejsza”, “Kroniki marsjańskie”, “Night of the Eagle”).  

W trzeciej odsłonie serii filmów “Szczęki” Michael Brody (Dennis Quaid), syn znanego z wcześniejszych części szeryfa, pracuje w wodnym parku rozrywki na Florydzie, gdzie prowadzi się badania nad zwierzętami morskimi. Gdy do oceanarium trafia młody żarłacz biały, nikt nie przypuszcza, że w jego ślad za nim podąża jego ogromna matka. Sytuacja szybko wymyka się spod kontroli – dochodzi do dziwnych incydentów, zniknięć i brutalnych ataków. Mike wraz z biolog Kathryn Morgan i swoim bratem Seanem muszą zmierzyć się z niebezpieczeństwem, jakie niesie ze sobą rozwścieczona samica...  

Odbiór filmu

Trudno powiedzieć, co dokładnie zawiodło na etapie wykonania. Podstawowych problemem w filmie jest to, że brakuje w nim napięcia. Zabrakło też speców od efektów specjalnych. Reszta plus/minus się zgadza i nie odbiega specjalnie od dwóch poprzednich części filmu. 

Mimo braku Roya Scheidera, obsada nie wypadła sroce spod ogona. W trzecim z filmów z serii “Szczęki” wystąpili m.in.: dwukrotny laureat Independent Spirit, gwiazda kina akcji - Dennis Quaid (“Traffic”, “Pojutrze”, “Fortitude”, “Midway”, “Uśmiechnięta buźka: seryjny morderca”, “Reagan”), wówczas debiutanka - Lea Thompson (“Powrót do przyszłości”, “Karolina w mieście”), zdobywca Oscara - Louis Gosset Jr. (“Oficer i dżentelmen”, “Historia Josephine Baker”, “Sadat”, “Watchmen”, “Dotyk anioła”, “Kolor purpury”, “Szkoła wyrzutków”) oraz Bess Armstrong (“Bosch”).

 Produkcja została nominowana do Złotej Maliny aż w 5-u kategoriach – m.in. za całokształt (oczekiwania były jednak za duże), kreację Louisa Gosseta Jra, reżyserię i scenariusz. Nie zmienia to faktu, że zyski z kin kilkukrotnie przebiły budżet produkcyjny. 

Oglądaj w PREMIERACH CANAL+: “Szczęki 3” 

“Szczęki” - filmy o krwiożerczych bestiach grasujących u wybrzeży Stanów i na wodach Bahamów zamyka film “Szczęki 4: Zemsta” (1987)   

Amerykańska produkcja to dzieło scenarzysty Michaela De Guzmana (“Caroline?”) i reżysera Josepha Sargenta, trzykrotnego laureata nagrody Emmy (“Panna Rose White”, “Caroline?”, “Love is never silent”, “W rękach Boga”, “Warm Springs”). Liczne nagrody nie przyczyniły się jednak do sukcesu “Szczęk”. 

O czym jest film?

W filmie “Szczęki 4: Zemsta” Ellen Brody, wdowa po słynnym szeryfie z Amity, przeżywa kolejny dramat – jej młodszy syn, Sean, zostaje zabity przez rekina. Nie mogąc pogodzić się z tragedią, Ellen opuszcza rodzinne Amity i przenosi się na Bahamy, gdzie mieszka jej starszy syn Michael z żoną i dzieckiem. Michael jest biologiem morskim, zajmującym się badaniami oceanicznymi i połowem mięczaków. W nowym otoczeniu Ellen próbuje odnaleźć spokój i nawet poznaje nowego mężczyznę. Niestety, sielanka nie trwa długo – wkrótce w okolicznych wodach pojawia się groźny biały rekin. Wszystko wskazuje na to, że potwór podążył za Ellen, jakby kierowany żądzą zemsty wobec jej rodziny. Nad spokojnym dotąd miejscem znów zawisa groźba śmiertelnego niebezpieczeństwa, a Ellen musi stawić czoła koszmarowi z przeszłości. 

Royowi Scheiderowi zaproponowano zagranie epizodu, lecz nie był zainteresowany. W czwartej części serii filmów “Szczęki” wystąpili m.in.: Michael Caine (“Młodość”, “Wbrew regułom”, “O jeden most za daleko”), Judith Barsi, znana z 3-ech poprzednich części Lorraine Gary, Lance Guest (“Pacjent”, “Halloween II”) i Mario Van Peebles (“Ali”, “Cotton Club”, “Wzgórze rozdartych serc"). Mimo, iż tę część ocenia się lepiej niż poprzednią, amerykańska produkcja zdobyła Złotą Malinę za efekty specjalne, a także nominację do tejże m.in. za całokształt. Jednocześnie doceniona została kreacja aktorska Lorraine Gary, która została nominowana do Saturna, a zyski dwukrotnie przekroczyły budżet. 

Oglądaj w PREMIERACH CANAL+: “Szczęki 4: Zemsta” 

"Szczęki” - filmy, które zawojowały świat kina grozy. Mamy nadzieję, że nasz artykuł Ci się spodobał.

Mogą Cię zainteresować najlepsze hiszpańskie horrory  

Poznaj najlepsze filmy o zombie 

Sprawdź TOP filmów o krokodylach 

Poznaj serię horrorów “Oszukać przeznaczenie” 

Mogą Cię zainteresować najlepsze filmy o zakonnicach 

Mogą Cię zainteresować inne artykuły o kultowych franczyzach: 

“Szczęki” 

“Rambo” 

“Jack Ryan” 

“Mission: Impossible” 

“Szybcy i wściekli” 

“Gwiezdne wojny” 

“Piraci z Karaibów” 

“Park Jurajski” 

“Indiana Jones" 

“Transformers” 

“Władca Pierścieni” 

Zobacz także